10 nguyên nhân gây ung thư da có thể bạn chưa biết

Hầu như tất cả các bệnh ung thư tế bào cơ bản và phần lớn các khối u ác tính có thể liên quan đến tia cực tím (UV) từ mặt trời.

Tia cực tím làm tổn hại ADN trong tế bào da, gây đột biến di truyền (khuyết tật). Những đột biến này khiến các tế bào da bất thường nhân lên nhanh chóng và phát triển các khối u ác tính.

Một số đặc điểm thể chất khiến cho quá trình này có nhiều khả năng xảy ra hơn. Ví dụ, những người có làn da sáng màu tạo ra ít melanin hơn, một sắc tố có thể ngăn chặn một số tia UV (nhưng không phải tất cả). Những người thuộc chủng tộc màu da khác nhau có nguy cơ ung thư da khác nhau. Người da trắng dễ có nguy cơ bị tổn thương nhất, nhưng người da màu cũng vẫn có thẻ bị ung thư da.

Cho dù tỷ lệ phát triển ung thư da của bạn cao hay thấp, thì việc làm thông minh là giảm thiểu mọi rủi ro bạn có thể kiểm soát và cam kết thăm khám da liễu thường xuyên và tự kiểm tra cho chính mình.

Dưới đây là tóm tắt các nguyên nhân gây ung thư da phổ biến nhất cùng một vài nguyên nhân hiếm gặp.

1. Tiếp xúc với UV quá nhiều
Việc thường xuyên hoạt động dưới ánh nắng mặt trời và các giai đoạn tiếp xúc với tia cực tím mạnh gây cháy nắng đều làm tăng nguy cơ ung thư da.
Trung bình, nguy cơ phát triển khối u ác tính của một người tăng gấp đôi nếu người đó đã bị bỏng nắng nhiều hơn năm lần.
Cần phải cẩn thận và nhất quán áp dụng các biện pháp bảo vệ khỏi tia cực tím, điều này là đặc biệt quan trọng nếu bạn:

Đã bị ung thư da

Có tiền sử gia đình bị ung thư da, đặc biệt là u ác tính

Có nhiều nốt ruồi hoặc nốt ruồi không đều hoặc lớn (Hầu hết sẽ không bao giờ gây ra vấn đề, nhưng có nhiều nguy cơ làm tăng u ác tính.)

Có xu hướng tàn nhang hoặc cháy nắng

Có làn da sáng màu; mắt xanh, xanh lá cây, hoặc xám; hoặc tóc vàng, đỏ hoặc nâu nhạt

Sống hoặc thường xuyên ghé thăm các nơi cao độ, là những nơi tia UV đặc biệt mạnh mẽ

Dành nhiều thời gian bên ngoài dưới ánh mặt trời vào cuối tuần

Dành một khoảng thời gian đáng kể ngoài trời

Mắc một số bệnh tự miễn dịch, như lupus ban đỏ hệ thống (SLE, hoặc lupus)

Đã ghép nội tạng và dùng thuốc ức chế miễn dịch

Uống thuốc ngăn chặn hệ miễn dịch thường xuyên

Dùng thuốc làm cho làn da của bạn nhạy cảm hơn với ánh sáng mặt trời

2. Tuổi càng cao, nguy cơ càng lớn

Cơ hội phát triển ung thư da tăng lên khi bạn già đi, có thể là do tác động tích lũy của nhiều năm tiếp xúc với tia cực tím.

Nhưng khi tỷ lệ ung thư da đã tăng lên hàng năm trong vài thập kỷ qua, tuổi trung bình khởi phát đã giảm đều đặn.

3. Đàn ông dễ bị tổn thương hơn phụ nữ

Trong ngày càng nhiều phụ nữ trẻ tuổi có nguy cơ mắc ung thư da trong vài thập kỷ qua, đàn ông cũng có nhiều nguy cơ.

Thống kê cho thấy nam giới có nhiều khả năng mắc bệnh ung thư tế bào và vảy da hơn phụ nữ.

Nhìn chung, đàn ông cũng có nhiều khả năng bị u ác tính hơn phụ nữ. Trước tuổi 50, tỷ lệ mắc bệnh cao hơn ở phụ nữ nhưng trên 50, tỷ lệ nam giới lại cao hơn. Tỷ lệ mắc u ác tính ở nam giới từ 80 tuổi trở lên cao gấp 3 lần so với nữ giới ở cùng độ tuổi.

Sự chênh lệch này có thể là do nam giới ít biết về ung thư da hơn phụ nữ, do đó có ít khả năng thực hiện các biện pháp bảo vệ như dùng kem chống nắng. Các nhà nghiên cứu cũng tin rằng da của nam giới có thể dễ bị tổn thương do tia UV hơn phụ nữ vì bản chất da dày hơn, ít mỡ bên dưới hơn, chứa nhiều collagen và elastin hơn.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng da của đàn ông phản ứng mạnh mẽ với tia UV hơn so với phụ nữ.

4. Tiếp xúc với hóa chất có thể tăng rủi ro

Tiếp xúc với một lượng lớn asen, được tìm thấy trong nước giếng ở một số khu vực cũng như trong một số thuốc trừ sâu, làm tăng nguy cơ phát triển ung thư tế bào cơ bản và vảy.

5. Một số phương pháp điều trị y khoa làm cho có nhiều khả năng ung thư hơn

Những người trải qua điều trị bức xạ cho bệnh ung thư hoặc liệu pháp ánh sáng tia cực tím cho bệnh vẩy nến có nguy cơ cao bị ung thư da.
Các bệnh nhân ghép tạng dùng thuốc ức chế hệ miễn dịch cũng dễ bị ung thư da hơn.

6. Ung thư da trong quá khứ có thể trở lại trong tương lai

Có tế bào cơ bản hoặc ung thư biểu mô tế bào vảy hoặc u ác tính làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh ung thư này một lần nữa. Bất cứ ai đã có tế bào cơ bản hoặc ung thư tế bào vảy cũng có nguy cơ cao phát triển khối u ác tính.

7. Các loại vấn đề về da khác có thể làm tăng nguy cơ

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra mối liên quan giữa ung thư da và sẹo nghiêm trọng do bỏng, các mảng da trên nhiễm trùng xương và các loại tổn thương khác liên quan đến một số bệnh viêm da nhất định.

8. Tính di truyền

Xeroderma pigmentosum là một điều kiện di truyền vô cùng phổ biến khiến làn da không thể sửa chữa đầy đủ tổn thương ADN do phơi nhiễm tia cực tím.

Những người bị hội chứng nevus tế bào cơ bản, một tình trạng bẩm sinh thường được di truyền từ cha mẹ, sẽ phát triển nhiều bệnh ung thư tế bào cơ bản, đôi khi bắt đầu ở tuổi thơ hoặc tuổi vị thành niên.

9. Virus có thể là mối lo ngại về ung thư da

HIV, loại vi-rút gây AIDS, có thể dẫn đến tế bào cơ bản và ung thư tế bào vảy bằng cách làm suy yếu hệ miễn dịch.

Một số loại HPV (vi rút u nhú ở người), đặc biệt là những người ảnh hưởng đến bộ phận sinh dục hoặc hậu môn hoặc da xung quanh móng tay, có thể dẫn đến ung thư da ở những khu vực đó.

10. Hút thuốc lá

Đây là lý do không mấy ai nghĩ tới, nhưng các nhà nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ giữa hút thuốc lá và ung thư tế bào vảy, đặc biệt là trên môi.